- Kleine windmolens kunnen invloed hebben op het landschap, maar veroorzaken niet automatisch horizonvervuiling.
- Gemeenten toetsen via welstandseisen binnen het Omgevingsplan of een windmolen past in het gebiedsbeeld.
- Bij erfmolens wordt vooral gekeken naar vormgeving, kleur, inpassing en zichtbaarheid.
- Met een doordacht ontwerp kunnen kleine windmolens landschappelijk goed worden ingepast.
Nu het aantal kleine windmolens toeneemt, groeit ook de aandacht voor de invloed op het landschap en de discussie over horizonvervuiling. Grote turbines worden daarbij vaak gezien als de grootste veroorzakers van aantasting van het landschap, maar ook kleine windmolens op de boerderij komen steeds vaker ter sprake.
In deze blog lees je wat horizonvervuiling precies is, welke welstandseisen gelden en hoe gemeenten kijken naar kleine windmolens in het landschap.
Wat is horizonvervuiling?
Horizonvervuiling verwijst naar het verstoren of ontsieren van het natuurlijke of open landschap door bouwwerken die de horizon doorbreken en het uitzicht beïnvloeden. Naast (kleine) windmolens worden ook hoogspanningsmasten, flats, torens en industriële installaties hieronder geschaard.
De term wordt gebruikt omdat deze objecten het natuurlijk aanzicht veranderen, open vergezichten onderbreken en de beleving van rust en natuur verminderen.
Welstandseisen binnen het Omgevingsplan
Om horizonvervuiling te beperken mogen gemeenten welstandseisen opnemen in hun Omgevingsplan. De centrale vraag daarbij is: ‘Past het bouwwerk in het gebiedsbeeld?’
Bij de beoordeling wordt onder meer gekeken naar:
- uiterlijk en vormgeving
- materiaalgebruik en kleur
- landschappelijke inpassing
- zichtbaarheid vanuit de openbare ruimte
Voldoet een bouwwerk niet aan de welstandseisen, dan kan een vergunning worden geweigerd op esthetische gronden.
Welstandseisen voor kleine windmolens
De meeste gemeenten hebben geen specifiek welstandsbeleid voor kleine windmolens. In de praktijk beoordelen ze of een molen past binnen het landschap, vooral in het buitengebied.
Daarbij wordt gelet op aspecten zoals:
- sluit de molen aan bij agrarische bebouwing?
- past het ontwerp in het open landschap?
- is het model rank en niet te opvallend?
Het uiterlijk van onze EAZ-model windmolen
Bij het ontwerp van onze EAZ-model kleine windmolen is bewust veel aandacht besteed aan een natuurlijke en landschappelijke uitstraling. De belangrijkste welstandselementen zijn als volgt ingevuld:
Uiterlijk en vormgeving
De kleine windmolens zijn speciaal ontwikkeld voor het agrarisch erf. De slanke mast, houten wieken en open ringgenerator zorgen voor een rustige, niet-opdringerige verschijning.
Materiaal en kleur
De molen is vervaardigd uit natuurlijke materialen: Nederlands staal voor de mast en componenten, en hout van Staatsbosbeheer voor de wieken en de staart. De mast is groen—een kleur die aansluit bij graslanden, gewassen en traditionele boerenschuren—en past goed bij het gemeentelijke streven naar ingetogen kleurgebruik. De houten wieken zijn transparant gelakt zodat de natuurlijke houtkleur zichtbaar blijft.
Landschappelijke inpassing
Door de natuurlijke materialen, kleurstelling en vormgeving gaat de windmolen op de boerderij op in het agrarische landschap. Met zijn hoogte van 15 meter blijft de molen bovendien binnen de schaal van een gemiddelde Nederlandse boom.
Zichtbaarheid
Hoewel de molen natuurlijk zichtbaar is, zorgt de combinatie van ontwerp, kleur en materiaal ervoor dat hij zich rustig in het landschap voegt en niet als storend wordt ervaren.
FAQ: Kleine windmolens en horizonvervuiling
Zorgen kleine windmolens altijd voor horizonvervuiling?
Nee, kleine windmolens zorgen niet automatisch voor horizonvervuiling. Of een windmolen als storend wordt ervaren, hangt af van het ontwerp, de locatie, de hoogte en de landschappelijke inpassing.
Wat zijn welstandseisen voor kleine windmolens?
Welstandseisen zijn regels die gemeenten gebruiken om te beoordelen of een bouwwerk past in het landschap. Daarbij wordt gekeken naar uiterlijk, materiaalgebruik, kleur, landschappelijke inpassing en zichtbaarheid.
Wie bepaalt of een erfmolen mag worden geplaatst?
De gemeente beoordeelt dit via het Omgevingsplan en de geldende welstandseisen. Op basis hiervan kan een vergunning worden verleend of geweigerd.
Gelden er specifieke welstandseisen voor kleine windmolens?
In de meeste gemeenten bestaan er geen aparte regels alleen voor kleine windmolens. De beoordeling gebeurt meestal op basis van algemene landschappelijke en esthetische criteria, vooral in het buitengebied.
Waar wordt op gelet bij een windmolen op de boerderij?
Bij een windmolen op de boerderij kijken gemeenten onder andere of de molen aansluit bij agrarische bebouwing, of het ontwerp past in het open landschap en of het model niet te opvallend is.
Kan een erfmolen landschappelijk goed worden ingepast?
Ja, door gebruik te maken van natuurlijke materialen, een ingetogen kleurstelling en een slank ontwerp kan een kleine windmolen rustig opgaan in het agrarische landschap.
Conclusie: kleine windmolens in het landschap
Dankzij het doordachte ontwerp heeft de EAZ-model windmolen altijd goed binnen de kaders van het Omgevingsplan gepast. Aan het ontwerp ging uitgebreid onderzoek vooraf, waarbij zowel marktpartijen als beleidsmakers betrokken waren. Deze samenwerking resulteerde in een kleine, landschappelijk passende windmolen die—naar onze overtuiging—niet bijdraagt aan horizonvervuiling.
Heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen over kleine windmolens, welstandseisen of landschappelijke inpassing op de boerderij? Neem gerust contact met ons op—we denken graag met je mee.
Ons motto: Samen energie opwekken – met oog voor natuur en omgeving.
Heb je een vraag?
Voor vragen over ecologie, welstandseisen en landschappelijke inpassing kun je
rechtstreeks contact opnemen met Ecoways.
Alexander Mascini
Head of Sales & Marketing
Van links naar rechts: het EAZ-model kleine windmolen in een groen weiland, een koe in de wei met een EAZ-model kleine windmolen op de achtergrond, een close-up van de houten wieken van het EAZ-model kleine windmolen en een view van onderaf met de houten wieken en groene mast van het EAZ-model kleine windmolen.
