Nu het aantal kleine windmolens toeneemt, groeit ook de aandacht voor de invloed op het landschap en de discussie over horizonvervuiling. Grote turbines worden daarbij vaak gezien als de grootste veroorzakers van aantasting van het landschap, maar ook kleine windmolens op de boerderij komen steeds vaker ter sprake.
In deze blog lees je wat horizonvervuiling precies is, welke welstandseisen gelden en hoe gemeenten kijken naar kleine windmolens in het landschap.
Horizonvervuiling verwijst naar het verstoren of ontsieren van het natuurlijke of open landschap door bouwwerken die de horizon doorbreken en het uitzicht beïnvloeden. Naast (kleine) windmolens worden ook hoogspanningsmasten, flats, torens en industriële installaties hieronder geschaard.
De term wordt gebruikt omdat deze objecten het natuurlijk aanzicht veranderen, open vergezichten onderbreken en de beleving van rust en natuur verminderen.
Om horizonvervuiling te beperken mogen gemeenten welstandseisen opnemen in hun Omgevingsplan. De centrale vraag daarbij is: ‘Past het bouwwerk in het gebiedsbeeld?’
Bij de beoordeling wordt onder meer gekeken naar:
Voldoet een bouwwerk niet aan de welstandseisen, dan kan een vergunning worden geweigerd op esthetische gronden.
De meeste gemeenten hebben geen specifiek welstandsbeleid voor kleine windmolens. In de praktijk beoordelen ze of een molen past binnen het landschap, vooral in het buitengebied.
Daarbij wordt gelet op aspecten zoals:
Bij het ontwerp van onze EAZ-model kleine windmolen is bewust veel aandacht besteed aan een natuurlijke en landschappelijke uitstraling. De belangrijkste welstandselementen zijn als volgt ingevuld:
De kleine windmolens zijn speciaal ontwikkeld voor het agrarisch erf. De slanke mast, houten wieken en open ringgenerator zorgen voor een rustige, niet-opdringerige verschijning.
De molen is vervaardigd uit natuurlijke materialen: Nederlands staal voor de mast en componenten, en hout van Staatsbosbeheer voor de wieken en de staart. De mast is groen—een kleur die aansluit bij graslanden, gewassen en traditionele boerenschuren—en past goed bij het gemeentelijke streven naar ingetogen kleurgebruik. De houten wieken zijn transparant gelakt zodat de natuurlijke houtkleur zichtbaar blijft.
Door de natuurlijke materialen, kleurstelling en vormgeving gaat de windmolen op de boerderij op in het agrarische landschap. Met zijn hoogte van 15 meter blijft de molen bovendien binnen de schaal van een gemiddelde Nederlandse boom.
Hoewel de molen natuurlijk zichtbaar is, zorgt de combinatie van ontwerp, kleur en materiaal ervoor dat hij zich rustig in het landschap voegt en niet als storend wordt ervaren.
Nee, kleine windmolens zorgen niet automatisch voor horizonvervuiling. Of een windmolen als storend wordt ervaren, hangt af van het ontwerp, de locatie, de hoogte en de landschappelijke inpassing.
Welstandseisen zijn regels die gemeenten gebruiken om te beoordelen of een bouwwerk past in het landschap. Daarbij wordt gekeken naar uiterlijk, materiaalgebruik, kleur, landschappelijke inpassing en zichtbaarheid.
De gemeente beoordeelt dit via het Omgevingsplan en de geldende welstandseisen. Op basis hiervan kan een vergunning worden verleend of geweigerd.
In de meeste gemeenten bestaan er geen aparte regels alleen voor kleine windmolens. De beoordeling gebeurt meestal op basis van algemene landschappelijke en esthetische criteria, vooral in het buitengebied.
Bij een windmolen op de boerderij kijken gemeenten onder andere of de molen aansluit bij agrarische bebouwing, of het ontwerp past in het open landschap en of het model niet te opvallend is.
Ja, door gebruik te maken van natuurlijke materialen, een ingetogen kleurstelling en een slank ontwerp kan een kleine windmolen rustig opgaan in het agrarische landschap.
Conclusie: kleine windmolens in het landschap
Dankzij het doordachte ontwerp heeft de EAZ-model windmolen altijd goed binnen de kaders van het Omgevingsplan gepast. Aan het ontwerp ging uitgebreid onderzoek vooraf, waarbij zowel marktpartijen als beleidsmakers betrokken waren. Deze samenwerking resulteerde in een kleine, landschappelijk passende windmolen die—naar onze overtuiging—niet bijdraagt aan horizonvervuiling.
Heb je naar aanleiding van deze blog nog vragen over kleine windmolens, welstandseisen of landschappelijke inpassing op de boerderij? Neem gerust contact met ons op—we denken graag met je mee.
Ons motto: Samen energie opwekken – met oog voor natuur en omgeving.
Van links naar rechts: het EAZ-model kleine windmolen in een groen weiland, een koe in de wei met een EAZ-model kleine windmolen op de achtergrond, een close-up van de houten wieken van het EAZ-model kleine windmolen en een view van onderaf met de houten wieken en groene mast van het EAZ-model kleine windmolen.